Lening binnen de familie

Belastingtip: heeft u in het verleden via een schenking een renteloze lening aan uw kind verstrekt? Pas dan nog dit jaar de voorwaarden aan.
 

Sinds vele jaren moet over een direct opeisbare lening binnen de familiesfeer rente worden berekend (voor de liefhebber: artikel 15 Successiewet). Er zijn echter nog wel mogelijkheden.

Verstrekken gegevens aan de Belastingdienst

U moet de gegevens aangaande de familiebank lening of lening van de ouders aan de Belastingdienst verstrekken bij het indienen van de aangifte Inkomstenbelasting (artikel 17b lid 1 uitvoeringsregeling IB) . Doet u dit niet (of niet tijdig) dan is de rente niet aftrekbaar. Zie hiertoe een arrest van de Hoge Raad d.d. 19 november 2021 (ECLI:NL:HR:2021:730) . De Hoge Raad oordeelt dat het vanaf 2016 in de aangifte vermelden van de leninggegevens voorwaarde is om de lening tot de eigenwoningschuld te rekenen. Door dit niet te doen, kan de door de vader verstrekte lening in 2016 niet tot de eigenwoningschuld worden gerekend en is de door de dochter betaalde rente niet aftrekbaar.

Nieuws lening

U moet sinds enkele jaren de informatie van een lening aan uw kind doorgeven aan de Belastingdienst. Dit speelt indien:

• u een lening afsluit bij een familielid, B.V. of buitenlandse bank;
• u op de lening moet aflossen (nieuwe hypotheekregels).

Fiscaal advies inzake estate planning? Vraag vrijblijvende offerte !

Schenking en lening

Schenkbelasting wordt geheven over een schenking of een gift. Van een schenking is sprake als de ene persoon verarmt en de andere verrijkt. Op 26 februari 1986 heeft de Hoge Raad bepaald dat bij een renteloze lening geen sprake is van een gift, mits de lening direct opeisbaar is. Omdat de overheid hier niet blij mee was, is de wet in 2010 aangepast. Op grond van de fictiebepaling wordt er een voordeel in aanmerking genomen als er een direct opeisbare geldlening is verstrekt tegen 0% of tegen een rente lager dan 6%. Meestal betreffen dit leningen van ouders aan kinderen. Er is geen overgangsrecht, dus de bepaling is ook op bestaande situaties van toepassing.

Het voordeel wordt berekend door het verschil tussen de verschuldigde rente en 6% te berekenen, dit gebeurt via een tabel die is opgenomen in het uitvoeringsbesluit van de Successiewet (vruchtgebruikbepaling).

Voorbeeld schenking en lening binnen familie 

Een lening binnen de familie blijft vaak belastingvrij. Vader schenkt € 80.000 aan zijn zoon en leent dit (direct opeisbaar) terug van zijn zoon tegen 0% rente. Het rentevoordeel van de zoon bedraagt € 4.800 per jaar. Dit bedrag is lager dan de vrijstelling (€ 5.000) en er is geen schenkbelasting verschuldigd. Bij hogere bedragen kan door het rekenen van een lage rente de jaarlijkse vrijstelling optimaal worden benut. Als u bij een lening van € 200.000 zo'n 3,5% rente zou rekenen, valt het verschil tussen de 6% en 3,5% binnen de vrijstelling van € 5.000.

Fiscale truc lenen en schenken

De lening moet direct opeisbaar zijn, dit begrip wordt in de wet niet nader omschreven. De Staatssecretaris heeft wel een korte toelichting gegeven. Hierbij geeft hij aan dat er ook sprake is van directe opeisbaarheid als er een opzegtermijn van een paar maanden wordt overeengekomen. De nieuwe wet is niet van toepassing op niet direct opeisbare leningen. In een dergelijk geval moet er schenkbelasting worden geheven over het verschil tussen de overeengekomen rente en de marktrente. Wat de marktrente is, zal de markt bepalen. Deze is in ieder geval lager dan 6%. Als u een opzegtermijn van tenminste 1 jaar en een gewone zakelijke rente overeenkomt, is geen sprake van een belastbare schenking.

Lening via bedrijf binnen de familie

Een lening via het bedrijf van de ouder of aan het bedrijf van de zoon valt ook onder de nieuwe regeling, tenminste hier lijkt het wel erg op (artikel 15 lid 2 Successiewet).

Rechtbank procedure over familielening

Een zoon koopt een woning, de vader verstrekt een lening van € 80.000 tegen een rente van 8%. De zoon leent ook een bedrag bij de bank. Beide leningen tezamen zijn voldoende om het huis te kopen. De lening is schriftelijk vastgelegd. De Belastingdienst accepteert de rechter niet en stelt:

• Onzakelijke rente;
• Fraus legis (constructie in strijd met de wet met als enig doel ontgaan belastingheffing);
• Schenking / schijnlening.

De Rechtbank in Leeuwarden boog zich uiteindelijk  over de zaak. Conclusie: de lening is toegestaan, de hypotheekrente is aftrekbaar en er is geen sprake van een schenking of een fraus legis opzet. De rechter is er snel klaar mee, de wetgever heeft dit toegestaan (artikel 3.120 IB) en de structuur is dan ook prima. De rente is bij de zoon aftrekbaar in box 1 en bij de vader belast in box 3. De Inspecteur vond een rente van 4,6% redelijk, dit is namelijk ook de rente die de zoon aan de bank heeft betaald. Vader en zoon sloten aan bij het rentepercentage dat voor een normale persoonlijke lening wordt gerekend, deze rente is hoger dan de hypotheekrente bij een bank. Een rente van 8% is toegestaan, er was geen hypothecaire zekerheid of een andere zekerheid afgesproken.

Bron : Rechtbank Leeuwarden, 19 februari 2013 (gepubliceerd op 1 maart 2013)