Bescherming tegen Belastingdienst
De Belastingdienst kan heel veel informatie opvragen bij de belastingplichtige of bij derden (derdenonderzoek). Zij doet dat per jaar ongeveer 300.000 keer. De gevraagde informatie moet verstrekt worden. Gebeurd dat niet, dan wordt veelal de bewijslast omgekeerd en worden er via een ruwe schatting aanslagen opgelegd. De belastingplichtige moet dan maar aantonen dat de aanslagen niet juist zijn. Tegen een onredelijk informatieverzoek kon de belastingplichtige niet veel doen.
Het in 2011 goedgekeurde wetsvoorstel ‘Rechtsbescherming belastingplichtigen bij controlehandelingen fiscus’ geeft de belastingplichtige eindelijk meer mogelijkheden zich hier tegen te beschermen. De Belastingdienst moet nu, voordat men over kan gaan tot omkering van bewijslast, het informatieverzoek vastleggen in een beschikking (informatiebeschikking). En tegen een beschikking staat altijd bezwaar en beroep open. Door deze wet is de rechterlijke toetsing van een informatieverzoek dus binnen handbereik van de belastingplichtige gekomen. De rechter zal dan bekijken of het verzoek redelijk is of niet. Als de beschikking onherroepelijk vastligt (na tussenkomst rechter) en de belastingplichtige niet voldoet aan zijn verplichtingen, dan kan de inspecteur alsnog overgaan tot de sanctie van omkering van de bewijslast.
Door deze wet zijn er nu de volgende mogelijkheden om in verweer te komen tegen een informatieverzoek:
- Fiscale procedure: stellen dat het informatieverzoek niet terecht is en tevens schadevergoeding eisen.
- Civiele procedure: kort geding om handelen Belastingdienst te laten aanpassen of stoppen.
- Klacht indienen bij de Belastingdienst.
- Kwestie voorleggen aan de Nationale Ombudsman.
- Verzoekschrift indienen bij de commissie voor verzoekschriften van de Eerste en Tweede Kamer.
Derdenonderzoek belastingdienst
De informatiebeschikking is niet van toepassing op informatieverzoeken die betrekking hebben op de belastingheffing van derden, de administratieplicht of in de invorderingssfeer. Aan dergelijke informatieverzoeken zal dus ook nu nog altijd voldaan moeten worden. Wie bezwaren heeft tegen een dergelijk verzoek maar wel hieraan voldoet, heeft recht op een vergoeding van de kosten wanneer blijkt dat het verzoek ten onrechte was. De belanghebbende kan verzoeken om toekenning van een vergoeding voor kosten die rechtstreeks verband houden met de verplichting die hij is nagekomen (kostenvergoedingsbeschikking). De inspecteur beslist op dat verzoek bij voor bezwaar vatbare beschikking. Tegen deze beslissing staat dan weer bezwaar en beroep open en komt ook daarvoor de rechterlijke toetsing binnen handbereik.