Vaste vertegenwoordiger of vaste inrichting

Als er sprake is van een vaste inrichting of vaste vertegenwoordiging, dan moet aldaar belasting worden betaald. Niet in elke situatie is er sprake van een vaste inrichting of vaste vertegenwoordiger.

De vaste inrichting

Een vaste inrichting is een bedrijfsruimte in het buitenland. In het belastingverdrag tussen Nederland en het betreffende land staat veelal nog een toelichting op het begrip. De locatie moet over faciliteiten beschikken om als zelfstandige onderneming te kunnen functioneren. Hierbij moet u dus denken aan een kantoor, werkplaats of winkel.

Het houden van voorraad, een opslagruimte of een locatie met enkel ondersteunende diensten of activiteiten, is niet voldoende voor een vaste inrichting. Let erop dat het aanwezig zijn van een persoon voor een vaste inrichting niet altijd van belang is. Denk hierbij aan een tankstation met enkel een pinautomaat.

Er zijn ook speciale vaste inrichtingen, deze worden in de praktijk fictieve vaste inrichtingen genoemd. Het belangrijkste voorbeeld hiervan is een bouwproject dat langer duurt dan 12 maanden. Een ander belangrijk voorbeeld is de woonplaats of zetel van de feitelijke leiding van de onderneming.

De vaste vertegenwoordiger

Een vaste inrichting kan ook worden gevormd door een werknemer van het bedrijf. De werknemer moet dan wel over een (formele of feitelijke) volmacht beschikken. De werknemer moet de Nederlandse onderneming kunnen binden in het buitenland. Hierbij kunt u denken aan het sluiten van overeenkomsten en het aangaan van verplichtingen. Hierbij is er geen minimum of formele toetsing. Als de werknemer de Nederlandse onderneming duurzaam mag en kan binden en/of als hij/zij dit doet, is sprake van een vaste vertegenwoordiger voldoende. De eisen zijn dus:

Er is een persoon namens het bedrijf aanwezig in het buitenland.
Deze persoon moet bevoegd zijn om namens de Nederlandse onderneming overeenkomsten te sluiten.
De persoon moet afhankelijk zijn van de Nederlandse onderneming.
De persoon moet de bevoegdheid / volmacht kunnen uitoefenen.
Werkzaamheden van de persoon moeten overeenstemmen met de werkzaamheden van de onderneming.
De persoon hoeft niet in het buitenland te wonen.

Om een vaste vertegenwoordiging te voorkomen, kunt u bijvoorbeeld kiezen voor een zogenaamde agentuurovereenkomst. U moet hier dan echter ook naar handelen.

Gevolgen vaste inrichting of vertegenwoordiger

Als er in het buitenland sprake is van een vaste inrichting / vaste vertegenwoordiging, dan is het Nederlandse bedrijf in het buitenland belastingplichtig. Dit zal betekenen dat aldaar winstbelasting, loonbelasting en omzetbelasting moet worden betaald. De winst van deze zelfstandige vestiging moet worden bepaald als ware er sprake van een apart bedrijf. Bij een interne transactie moet zakelijk met de Nederlandse onderneming worden gehandeld en moet er dus winst worden gemaakt.

Voorbeelden vaste inrichting

Ik ben als fiscaal jurist betrokken geweest bij een bouwproject in Nederland, dat is gebouwd door een Duitse bouwer. Er is hierbij nimmer gedacht aan mogelijke fiscale gevolgen in Nederland. Na verloop van tijd kwam de Belastingdienst voorbij, dit met alle gevolgen van dien. Over deze casus is ook op een aantal onderdelen geprocedeerd.

Andere voorbeelden uit de jurisprudentie zijn situaties die redelijk praktisch zijn:

Circus is een vaste inrichting, zo bepaalde de Hoge Raad.
Een marktkoopman die wekelijks op de markt in Duitsland staat, moet in Duitsland belasting betalen.

Nieuwe regeling vaste inrichting vanaf 2012

Tot 2011 kan een Nederlandse onderneming verliezen in het buitenland aftrekken van de Nederlandse winst. Als de buitenlandse vaste inrichting op een later tijdstip winst gaat maken, dan moet de verliesverrekening worden teruggenomen. De truc was om verliezen binnen de vaste inrichting te laten vallen en, zodra de vaste inrichting winst maakte, deze om te zetten naar een deelneming (dus een buitenlandse rechtspersoon).

Vanaf 2012 is de wereld anders. Er komt een objectvrijstelling voor de vaste inrichting, zoals zowel winsten als verliezen van de buitenlandse vaste inrichting uit te sluiten bij het bepalen van de wereldwinst van de Nederlandse onderneming. Een definitief verlies bij de staking van de vaste inrichting mag wel ten laste van de Nederlandse winst worden gebracht.

De regeling geldt ook niet voor een niet actieve vaste inrichting in een land met een lage winstbelasting. Deze winst wordt gewoon in Nederland in de heffing betrokken (verrekening in het buitenland betaalde belasting).